Tokoni atu ki ho ngaahi kaungāme‘á, fāmilí mo e komiunitií ke nau mateuteu ai ki ha ngaahi fakatamaki fakatu‘upakē.
‘I he taimi ‘okú ke maheni ai mo ho ngaahi kaungā‘apí, ‘oku lahi ange ai ‘a e faingamālie ke mou fetauhi‘aki, tautautefito ki he lolotonga mo e hili ‘a ha me‘a fakatu‘upakē, hangē ko ha matangi pe mofuike lahi.
Fefakafetongi‘aki homou ngaahi fakaikiiki ki he fetu‘utakí ke mou fetu‘utaki ai ‘i ha fakatamaki fakatu‘upakē.
Fakamatala‘i ange ho‘o palani ki he fakatamaki fakatu‘upakeé pea ‘eke ange fekau‘aki mo ‘enau ngaahi palaní.
‘Ilo‘i pe ko hai ‘e lava ‘o tokoni atu kiate koé pea mo hai te ne ala fiema‘u ‘a ho‘o tokoní.
Kau atu pe fokotu‘u ha Neighbourhood Support Group Te ke lava mo ho ngaahi kaungā‘apí ‘o fevahevahe‘aki ‘a e ngaahi pōto‘i ngāue mo e ngaahi ma‘u‘anga tokoni ke tokoni ke mou haofaki ai ‘i ha fakatamaki fakatu‘upakē.
‘Oku fakatahataha‘i ‘e he Neighbourhood Support Group ‘a e kakaí ke nau fa‘u ha ngaahi komiunitī malu, fepoupouaki mo fehokotaki.
Kau ki ha Neighbourhood Support Group ‘i he uepisaiti Neighbourhood Support pe telefoni ki he 0800 463 444.
Kau ki ha Kautaha Le‘o Fakakomiunitī (Community Patrol). Kau atu ki he ngaahi le‘o fakakomiunitií pea tokoni ai ke toe malu mo hao ange ai homou komiunitií.
‘Oku fengāue‘aki ‘a e ngaahi kautaha le‘o fakakomiunitií mo e Potungāue Polisi ‘a Nu‘u Silá, ngaahi kōsilio fakakoló mo honau ngaahi komiunitií. Kau ai ‘i he lolotonga ‘o ha hoko ‘a ha fakatamaki fakatu‘upakē.
‘Oku fokotu‘utu‘u mo pule‘i ‘e he kau ngāue‘ofa meí he ngaahi komiunitī fakafeitu‘ú ‘a e ngaahi kautaha Community Patrols. ‘Oku faifatongia atu ‘a e ngaahi Kautaha Le‘o Fakakomiunitií ma‘á e ngaahi fiema‘u ‘a honau komiunitií pea ‘oku nau fengāue‘aki mo e Potungāue Polisi ‘a Nu‘u Silá mo e ngaahi kōsilio fakakoló.
Kau atu ki ha Community Patrol pe kamata‘i ha kautaha ‘i homou komiunitií.
‘Oku fakahoko ‘a e Neighbours‘ Day ‘i Aotearoa ‘i Mā‘asi ‘i he ta‘u kotoa pē. ‘Okú ne faka‘ai‘ai ‘a e ngaahi kaungā‘apí ke nau maheni. ‘Oku tatau ai pē pe ko ha tokotaha fakafo‘ituitui koe, kulupu pe kautaha. Pe kapau ‘oku kau ‘i homou tūkui kaungā‘apí ‘a e ngaahi fale, feleti, pisinisi pe ko ha me‘a kehe ‘aupito pē ia. Te mou lava ‘o fakahoko ha fakataha‘anga ‘oku fakapatonu pē ia ki homou ngaahi kaungā‘apí.
Fakahoko ha Neighbour’s Day (‘Aho ‘o e Ngaahi Kaungā‘apí) ‘Oku fakahoko ‘a e Neighbour‘s Day ‘i Mā‘asi ‘i he ta‘u kotoa pē. ‘Okú ne faka‘ai‘ai ‘a e ngaahi kaungā‘apí ke nau maheni. ‘Oku tatau ai pē pe ko ha tokotaha fakafo‘ituitui koe, kulupu pe kautaha. Pe kapau ko homou tūkui kaungā‘apí ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi fale, feleti, pisinisi pe ko ha me‘a kehe ‘aupito pē ia. Te mou lava ‘o fakahoko ha fakataha‘anga ‘oku fakapatonu pē ia ki homou ngaahi kaungā‘apí.
‘E lava ke tokoni ha palani ‘a e komiunitií ki ha fakatamaki fakatu‘upakē ke mahino ki homou komiunitií ‘a e founga te mou lava ai ‘o fetokoni‘aki ‘i ha fakatamaki fakatu‘upakē. Ko e taha ‘o e ngaahi founga lelei taha ke teuteu ai ki he ngaahi fakatamaki fakatu‘upakeé ko e talanoa mo e kakai kehe ‘i homou komiunitií.
‘E ‘osi ‘i ai pē ha ngaahi kulupu kakai pe kupu fekau‘aki ia ‘i homou komiunitií. ‘E lava ke hoko pē ko e:
Fetu‘utaki mo kinautolu pea feinga ke ‘ilo‘i ‘a e me‘a ‘oku nau faí. ‘I ha hoko ‘a ha fakatamaki fakatu‘upakē, te nau lava ‘o tokoni ‘i he ngaahi tefito‘i nāunaú mo fakafekau‘aki ‘a e ngaahi ngāue tokoní.
Fetu‘utaki ki ho‘omou Civil Defence Emergency Management Group ke vakai pe kuo ‘osi ‘i ai ha palani ki he fakatamaki fakatu‘upakeé ‘a homou feitu‘ú. Te nau lava ‘o ngāue mo koe ke ‘ilo‘i e ngaahi mālohingá, ngaahi ma‘u‘anga tokoní, ngaahi me‘a ‘oku tu‘u fakatu‘utāmakí mo e ngaahi founga ke tokoni‘i‘aki homou komiunitií ke nau haofaki ai ‘i ha me‘a fakatu‘upakē.
Kumi ‘a ho‘o Civil Defence Emergency Management (CDEM) Group fakakoló.
Tokoni ke tauhi ho fāmilí, kaungāme‘á mo e koló ke nau hao ‘aki ‘a ho‘o kau atu ‘i he mateuteu ki he fakatamaki fakatu‘upakeé.