‘Ai ke malu ange homou ‘apí

‘E ‘ikai lava ke tau talotalo atu ki ha ngaahi fakatamaki, ka te tau lava ‘o mateuteu ki ai. Ko e taha ‘o e ngaahi feitu‘u lelei taha ke kamata aí ko homou ‘apí. ‘Ilo ki he me‘a te ke lava ‘o fakahoko ke malu ange ai homou ‘apí.

Founga ke fakahoko ke malu ange ai homou ‘apí

Te ke lava ‘o fakahoko ha ngaahi sitepu ke tokoni ke fakasi‘isi‘i ai ‘a e ngaahi nunu‘a ‘o ha fakatamaki fakatu‘upakeē ‘e hoko kiate koe mo ho ‘apí mo e koloá.

• Ngāue‘aki ha ngaahi ukamea fakama‘u pe me‘a ha‘i ke fakama‘u‘aki ha nāunau fale ‘oku mā‘olunga mo mamafa ki ha ngaahi papa tokotu‘u ‘i he holisí.
• ‘Unuaki‘i hifo ki lalo ha ngaahi me‘a mamafa mo pelepelengesi ki ha ngaahi funga laupapa pe kōpate ‘oku mā‘ulalo hifo.
• Tautau ‘a e ngaahi fakatātaá mo e sio‘atá ‘aki ‘a e ngaahi huka totonú (kae ‘ikai ko ha fo‘i fa‘o pē ‘e taha).
• Fakapapau‘i ‘okú ke ‘ilo‘i ‘a e tu‘u‘anga ‘o e ngaahi me‘a kamosi mo e ngaahi tepi tāmate‘i‘anga ki he kasá mo e vaí ‘i ha fakatamaki fakatu‘upakē.
• ‘Oku ‘i ai ha ngaahi fakamanava kohu (chimneys) piliki mo e sima ‘oku tu‘u lavea ngofua ange ki ha‘anau holo hifo ‘i ha mofuike. Vakai‘i ‘a e uepisaiti ‘a e Natural Hazards Commission Toka Tū Ake ki ha fakamatala lahi ange fekau‘aki mo hono ‘ai ke toe malu ange ‘a e ngaahi fakamanava kohú.
• Kapau ‘oku mavahe hake ki ‘olunga ha ngaahi fakava‘e (suspended) ‘i he faliki ‘o homou falé, vakai‘i pe ‘oku nau ‘i ha tu‘unga lelei. Vakai‘i pe ‘oku fehokotaki lelei ‘a e vaha‘a ‘o e fakava‘é mo e fale ‘i ‘olungá.

‘I Fepueli ‘o e 2021, na‘e hoko ai ha ngaahi liliu ki he Residential Tenancy Act (Lao ki he Nofo Totongi ‘i he Ngaahi ‘Api Nofo‘anga Fakatāutahá) ‘a Nu‘u Silá. ‘Oku fakafaingofua‘i ange ‘e he ngaahi liliu ko ‘ení hano teuteu ‘e he kau nofo totongí ke malu honau ‘apí meí ha mofuike. Kapau ko ha tokotaha nofo totongi koe pea ‘okú ke fie teuteu‘i ho ‘apí ke malu meí he mofuiké, fakapapau‘i ‘okú ke ‘uluaki talanoa mo ho‘o lenilootí pe tokotaha ‘okú ne tokanga‘i ‘a e ‘apí.

Vakai‘i ho‘o malu‘í

‘Oku mahu‘inga ‘aupito ‘a e ‘i ai ha malu‘i ‘o ho ‘apí mo e ngaahi nāunau ‘i lotó ke tokoni‘i koe ke ke toe fakaakeake hake ai kapau te ke tofanga ‘i ha maumau ‘i ha fakatamaki. ‘Ikai ngata aí, ko e ‘i ai ko ia ‘a ha malu‘i ‘api fakatāutaha ‘oku kau ai ha malu‘i ki ha velá (ko e lahi tahá ‘oku ‘osi fakakau ai ‘eni) ‘oku ‘uhinga ia ‘okú ke ‘atā fakahangatonu atu ki he fa‘ahinga malu‘i ‘a e Natural Hazards Commission Toka Tū Ake, ko e NHCover (na‘e ‘iloa ko e EQCover).

‘Oku mahu‘inga ke toutou vakai‘i ma‘u pē ‘a ho‘o malu‘í. Ko e ni‘ihi ‘o e ngaahi me‘a mahu‘inga ke vakai‘í ko eni:

• Me‘a ‘oku fālute ‘e ho‘o tu‘utu‘uni malu‘í, pea pehē ki he me‘a ‘oku ‘ikai ke ne fakakaú.
• Pe ‘oku fe‘unga ‘a ho‘o malu‘í ke toe langa ho ‘apí pea mo fetongi ho‘o ngaahi koloa mahu‘ingá hili ha hoko ‘a ha fakatamaki fakatu‘upakē.

Kapau te ke faingata‘a‘ia ‘i ha maumau meí ha fakatamaki fakaenatula, manatu‘i ke faitaa‘i ha ngaahi ‘ata ke lahi. Peá ke fetu‘utaki leva mo ho‘o kautaha malu‘i fakatāutahá ke fakahoko ha ‘eke totongi huhu‘i. Te nau fakafuofua‘i, tokanga‘i mo totongi fakafoki ho‘o ‘eke totongi huhu‘í kotoa ‘o fakafofonga‘i ‘a e Natural Hazards Commission Toka Tū Ake, kau ai ‘a e konga ki he NHCover.